عباسعلی ایوبی

به قلم:حبیب خرم شکوه

خداوند زیباست و زیبایی ها را دوست دارد. و از همین رو می‌توان گفت هنرمند، نمایندۀ خداوند است برای خلق زیبایی‌ها در این جهان پر از زیبایی و زشتی.

هنرمند است که می‌تواند با دستانی توانا و اهورایی، اجسامی بی شکل و یا بدشکل را به ظاهری چشم‌نواز  و زیبا تبدیل کند.

به دنبال برادر

استاد عباسعلی ایوبی، زادۀ اول تیرماه 1344 در محله ی خوراسگان اصفهان است.او  از سن هفت سالگی، به خاطر حضور برادرش در حرفۀ خاتم‌سازی، با این هنر آشنا بود. اگرچه می‌دید که سختی‌های کار، بسیار زیاد است اما با این وجود، آنقدر شیفتۀ زیبایی‌های این هنر شده بود که او هم به خاتم‌سازی روی آورد. در تمام دوران تحصیلش وقتش را به خاتم‌سازی می‌گذراند و هنگامی که تصمیم قطعیش را برای ادامه زندگی به عنوان یک هنرمند خاتم‌کار گرفت، درس و مدرسه را به اتمام رساند و به دنبال علاقه‌اش رفت. کم‌کم برادرش می‌دید که تنها نیست و کسی هست که در کارها به او کمک می‌کند و می‌تواند به راحتی کارها را به او بسپارد .بنابرین تصمیم گرفتند تا در سال 1357 کارگاهی را افتتاح کنند. تا سال 1359 هم در همان کارگاه و به همراه برادر مشغول  به کار بود. در همین سال، پسرعمویش محمود ایوبی، که او هم خاتم‌کار بود، به او پیشنهاد می‌دهد که با هم این کار را ادامه دهند و عباسعلی که می‌خواست کم‌کم برای خودش مستقل شود، از این ایده استقبال کرد. دو سال را در کارگاه مشترکی که به پسرعمویش داشت مشغول بود تا اینکه در سال 61 بالاخره تصمیم خودش را گرفت و با عزمی راسخ، کارگاه مستقل خودش را تاسیس کرد.

هنر زندگی

جنگ، که همه گمان می‌کردند به سرعت تمام می‌شود، سایه سیاهش را بر سر کشور انداخته بود. با اینکه روح هنرمندش تاب نمی‌آورد و خود را قفس تن می‌کوبید، اما طاقت نیاورد و لباس رزم پوشید و برای محافظت از مرزهای کشور و مردمش به جنگ رفت. سال 66 و با پایان یافتن نسبی جنگ، به خانه برگشت، گرد جبهه‌ها را از تن تکاند و روح خسته‌اش را که در میدان‌های رزم، مجروح و دردمند شده بود، با هنر مرهم گذاشت. حالا دیگر استادی بود که می‌توانست این هنر را به دیگران نیز، بیاموزد. در همان منطقۀ خوراسگان اصفهان، در حال حاضر بیشتر از 250 کارگاه ساخت خاتم وجود دارد که در میان دست اندرکاران آنها بیشتر از 60 نفر به طور مستقیم یا غیرمستقیم از شاگردان او بوده‌اند. اگرچه در حال حاضر در آموزشگاه‌ها این هنر را آموزش می‌دهند اما برای اینکه بخواهی در هنر پیچیده‌ای، مثل خاتم‌سازی خبره شوی، حتی اگر صدها ساعت هم کلاس رفته باشی، حتما باید حداقل دو سال شاگردی کنی. بنابرین عباسعلی ایوبی در این سال‌ها علاوه بر تربیت شاگردانی بزرگ که خودشان کم‌کم استادکاران این رشته شدند، دارد، با اضافه کردن کارگاهی اصفهان و دو فروشگاه یکی در تهران و دیگری در اصفهان، کار را گسترش داد و در حال حاضر حدود 7 نفر به طور ثابت در کارگاهش مشغول به کار هستند و حدود 20 نفر دیگر نیز به صورت کار در خانه با آنها همکاری می‌کنند. او چهار پسر دارد که همگی استاد خاتم هستند .اما به خاطر مشغولیت در حرفه‌های دیگر، خاتم‌سازی را به صورت تفریحی انجام می دهند.

خاتم‌کاری

معنای تحت اللفظی هنر خاتم “آراستن سطوح اشیا با قطعاتی از چوب‌های رنگی، استخوان، الیاژبرنج، چسب چوب و سریشم است.” قدمت خاتم‌کاری در ایران به حدود 700 سال پیش بر می‌گردد.

خاتم و خاتم‌سازی گسترۀ بسیاری دارد. با تغییر یک مثلث یا یک رنگ، شکل کاملا متفاوتی ساخته خواهد شد. او می‌گوید: “خاتم مثل فرش است. اگر کسی علاقه‌مند باشد، خاتم عرصۀ گسترده‌ای دارد که امکان هنرنمایی در آن بسیار است.” برای ساخت خاتم از چوب‌های رنگی و استخوان استفاده می شود. این هنر آنقدر سخت و ظریف است که شاید در دنیای امروز، گاه حتی توجیه اقتصادی هم نداشته باشد اما اگر کسی دست به خاتم برده باشد می‌داند که کشش این هنر بسیار زیاد است و آنچه بیشتر آنها را در این هنر نگه می‌دارد، عشق و علاقه‌ایست که به این هنر در آن‌ها وجود دارد.

نوآوری در خاتم کاری

در دهه ی 50 ، اکثر کارهای خاتم روی قاب و نیز روی جعبه‌های جواهرات استفاده می‌شد. او با کمک همکارانش در این سال‌ها، نوعی کارهای تلفیقی را تولید کردند که منتج به جوایز و افتخاراتی هم شد. بسیاری از طرح‌های در حال منسوخ شدن، توسط گروهشان احیا شد. خاتم روی مس و روی برنج نیز اولین بار توسط عباسعلی به کار برده شد.

طرح‌های بسیاری هستند که توسط تیم آقای ایوبی خلق و اجرا شده اند ولی متاسفانه همان کارها گاهی توسط بعضی همکاران و با کیفیت پایین‌تری کپی‌برداری و ساخته می شوند. عدم حمایت از مالکیت معنوی یک اثر ، موضوعی است که متاسفانه در این هنر هم مانند سایر هنرهای دستی، باعث عدم ارائۀ کارهای بهتر و با کیفیت‌تر می شود.

جوایز و افتخارات

عباسعلی ایوبی تا کنون علاوه بر سه نشان جهانی کیفیت و مرغوبیت کالا (مهر اصالت) از سازمان یونسکو، دو نشان مرغوبیت و کیفیت از سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی، کسب رتبه و مقام در جشنواره رضوی در دو سال متوالی و دریافت لوح تقدیر، شرکت در نمایشگاه‌های خارجی (مراکش) و داخلی (شهرهای اصفهان، تهران، شیراز، کرمانشاه و تبریز و…) توانسته است بیش از ۱۰۰ لوح تقدیر دریافت کند اما مهم‌ترین موفیقتش را تلاش در راه احیای این هنر زیبا می‌داند.

کارهای بزرگ را انسانهای بزرگ انجام می دهند . انسانهایی با دیدی وسیع و پشتکاری مثال زدنی و اخلاقی متعالی. انسانهایی تاثیر گذار و الهام بخش. افرادی درست مثل عباسعلی ایوبی.