هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
به قلم:مهدیه نامداری
طرح زدن بر تار و پود بافته شدۀ پارچه، همیشه هنری محبوب و پرکاربرد بود. هنری که هویتی جدید به پارچه و جایگاهی متفاوت برای صاحبش ایجاد می‌کرد و به همین دلیل همواره پر مخاطب بود.
ارثیۀ خانوادگی
اجدادشان نسل در نسل دستی بر آتش چیت سازی داشتند و وجه تسمیۀ نام خانوادگیشان هم همین شغل موروثیشان است. تا جایی که پدرش بزرگترین تولید کنندۀ پارچههای قلم کاری در ایران است.
محمدعلی چیت ساز در دبیرستان در رشتۀ ریاضی درس خواند و همین باعث شد تا مسیرش به سمت مهندسی عمران کج شود، اما زمانی که در مقطع ارشد و دکتری ادامۀ تحصیل داد و علاقه‌اش را در این رشته‌ها پیدا نمی‌کرد. تلاشش برای تغییر رشته به مدیریت هم کارگشا نبود و در نهایت مطمئن شد که هیچ چیز به اندازه ادامه دادن این حرفه و هنر خانوادگی برای او موثر و راهگشا نیست.
به گفتۀ خودش در دنیای امروز پایدارترین کسب و کارها مربوط به گردشگری است و همین امر سبب رونق صنایع دستی هر مرز و بوم می‌شود، پس ورود به بازار صنایع دستی یک بازی برد برد است.
چیت سازی یا قلم کاری، مساله این است!
این غلطهای مصطلح کار دست همه داده است. اگر به اصفهان سفر کرده باشید، این صنایع دستی معروفی که مردم با عنوان سفرههای قلم کاری خریداری میکنند را دیدهاید؛ اما نکته قابل توجه این است که سفره قلمکاری باید به وسیله قلم ،روی پارچه و با دست طراحی و تولید بشود. در حالی که این سفرهها با چاپ مهری تولید میشوند پس چیت سازی هستند نه قلمکاری!
به همین مناسبت در ایران از زمان قاجار به بعد و اوایل دوره پهلوی قلم کاری که یک کالای بسیار لوکس، گران و مناسب هدایای سلطنتی بود؛ در میان مردم جای خود را به چیتسازی داد.
احیاگران دانش بنیان
قریب به 100 سال بود که قلمکاری مهجور مانده و فراموش شده بود؛ تا اینکه محمدعلی با تاسیس یک شرکت دانش بنیان که در آن هنرآموختههای متخصص را گرد هم جمع کرده بود توانست تا احیاگر قلم کاری اصیل ایرانی باشد.
این شرکت را زیر نظر معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری تاسیس کرد و خودش هم سمت مدیر عاملی آن را به عهده گرفت، اما متواضعانه معتقد است که زحمت اصلی به دوش هنرآموختههایی است که کار را انجام می‌دهند و همچین همسرش که نه تنها تحصیلات مرتبط دارد و رئیس بخش تولید شرکت است بلکه در این مسیر همراه اوست.
البته گفتنی است که متاسفانه خود قلمکاری در دانشگاهها تدریس نمی‌شود و به همین خاطر شرکت، هنرجوهای علاقه‌مند را استخدام کرده و آنها را برای آموختن این هنر بورس می‌کند.
شبیه به یک صنعت
ساختار سازمانی حاکم بر شرکت، احیای قلمکاری اصیل ایرانی و همچنین استفاده از نیروهای زبده و متخصص، باعث شده تا امروز در جایگاه خوبی قرار داشته باشند. شرکتی که در ابتدا با یک ایده شکل گرفته بود، حالا به کشورهایی نظیر آمریکا، ژاپن و کشورهای اروپای غربی صادرات دارید؛ با این حال توریستها بیشترین مخاطبان آثارشان هستند.
به دلیل ظرفیت‌های این هنر، کارهای بسیار لوکس تولید میکنند. کارهای که به سبب تماما دستی بودن نقوش روی پارچه، یونیک و منحصر به فرد هستند و هیچ طرحی شبیه دیگری نیست. با این وجود باز هم بعضی از کارها را کاملا تک و سفارشی تولید میکنند.
محمدعلی چیتساز و گروهش تقریبا در همۀ نمایشگاههای بین المللی صنایع دستی که در ایران برگزار شده شرکت داشتهاند؛ به علاوه یک گالری دائمی در بازار اصفهان دارند که البته افزودن به تعداد شعبات و گسترش کار از اهداف مهم و پیش روی آنهاست. هدفی که اصلا دور از دسترس نیست.
