مهران اینانلو
مهران اینانلو، اول تیرماه 1346، بنابه اقتضای شغل پدر در ارتش و جابهجایی مداوم خانواده، در محلۀ کاپری گرگان به دنیا آمد...
هنر، عالم هزار رنگ است، هزارتوی طرحها و نقشها، جامۀ رنگین لطافت است بر جسم زمخت انسان. و هنرِ چوب، پوشاندن این جامۀ لطیف است بر تن سخت چوب.
رنگ، رنگ و رنگ
مهران اینانلو، اول تیرماه 1346، بنابه اقتضای شغل پدر در ارتش و جابهجایی مداوم خانواده، در محلۀ کاپری گرگان به دنیا آمد.
خانواده اصالتاً اردبیلی بودند امّا ساکن تهران، سال 1359 به تهران بازگشتند و مهران که کوچکترین فرزند خانواده بود دوران تحصیلش را در پایتخت طی نمود.
پدربزرگ پدریاش خوشنویس بود اما همنسلان مهران در خانواده، همچون برادرها، خواهر و تعدادی از پسرعموها و پسرعمه ها همه به نقاشی علاقهمند و مشغول بودند.
کمبود امکانات تحصیلی در رشتههای هنری و تلقی نهچندان مثبت خانواده ها از هنر امّا، باعث شد هیچکدام نتوانند در هنرستان ادامه تحصیل دهند.
برادر و خواهر بزرگتر مهران به صورت جدّی به نقاشی علاقهمند و مشغول بودند؛ در میهمانیهای عیدانه که معمولاً در آن دوران، تمام افراد خانواده به بازیهای جمعی مشغول میشدند، برادر و پسرعمههایش به نقاشی و طراحی و تبادل تجربه و نظر در این حوزه میپرداختند.
ورود به عالم هنر
اواخر دوران ابتدایی بود که او سایه روشن را برای نخستین بار تجربه کرد.
او که هنر را امری ذاتی میداند، باور به استعداد خانوادگیشان در نقاشی را از ورود خواهرش به دانشگاه در مقطع کارشناسی نقاشی، بیش از پیش حس کرد و این امر باعث شد تا درکنکور هنر شرکت نموده و در سال 1367 وارد دانشگاه، البته برای تحصیل در رشتۀ صنایعدستی شود.
در دانشگاه با معرّق چوب آشنا شد و از سال 1369، در حالی که عدم دسترسی به اینترنت و گرانی کتب خارجی امکان آشناییاش با هنر اروپا را از او سلب کرده بود، تنها بر اساس آشنایی مناسب با تونالیتههای رنگی در نقاشی، به خلق آثاری با استفاده از چوبهایی با تنوع رنگی بالاتر از معمول روی آورد.
به گفتۀ خود، با چهار یا پنج تونالیتۀ چوب عنّاب ، انجیر یا گردو کارش را آغاز کرد و آرام آرام در این مسیر پیش رفت.
این مسئله آنقدر برای او بدیع بود که او بیش از تمرکز و توجّه شخص خود، دست یاری کائنات را در ایجاد سبک تفکیک رنگ در معرق چوب توسط خودش در ایران، موثّر میداند. سبکی که در نهایت به نام او در جامعۀ مخترعین و مبتکرین نیز ثبت شد.
مسیر پر فراز و فرود
در دورانی که در کشور، هنوز فتوکپی رنگی وجود نداشت، مهران و هنرمندان دیگری که در آن دوران به هنرمندان پوسترکار معروف شده بودند، با استفاده از کپی سیاه سفیدی از طرح مورد نظر خود که در کتب تخصصی نقاشی پیدایشان میکردند، طلق لیت و طراحی با قلم راپید بر روی آن و یا طراحی بر کاغذهای پوستی و استفاده از اوزالیت، میکوشیدند تا طرحی از آثار نقاشان اصیل را با استفاده از چوب به اثری نو بدل نمایند.
در تاریخ هنر اروپا، تفکیک رنگ در معرق چوب سابقهای طولانی داشته است، اما آثار هنرمندان معرّقکار ایرانی، پیش از مهران اینانلو نمایانگر آن است که این هنر در ایران از هنر درودگری یا گره چینی منشعب شده و ادامه یافته و به این دلیل به تفکیک رنگها پرداخته نشده است.
او که در خلق آثار خود ، توانسته آثار نقاشانی از سبکهای گوناگون را که به زعم خود مناسب ارائه با هنر تفکیک رنگ در معرّق چوب هستند، در قالبی نوین جان بخشد، به لزوم توجه به تمامی عناصر این آثار همچون بافت، نور و جنسیت و تلاش در رعایت آنها در جانبخشی دوباره، اعتقاد و عزمی راسخ دارد.
بارها وبارها خلق عناصرگوناگون، همچون انعکاس آب، تصویر پشت شیشه، ابر و … او را به چالش دعوت کردهاند؛ چالشی که به گفتۀ او تا به امروز نیز ادامه داشته و اگرچه در تجسم چوبین از عناصری همچون بافت آجر و سنگ، درب و دیوار و عناصر خاص موفّق بوده، پس از سالها تلاش و کسب برترین جایگاههای هنری، همچنان مشتاقانه در پی دستیابی به راهکارهای متنوع در خلق این عناصر در آثارش است.
مسیر پرتلاش و مملو از افتخار
حضور در نمایشگاه D8 کشورهای اسلامی اسلام آباد در سال 1376 ، نمایشگاه دوحه همزمان با بازی های آسیایی، جشنواره هنرکشورهای اسلامی در مسقط عمان در سال 2013 ، نمایشگاه صنایع دستی ملل در پکن چین، همزمان با المپیک تنها بخشی از حضور فعّال مهران اینانلو در عرصۀ بین المللی هنر معرق چوب است.
او که با حضور در نمایشگاه اول نگارههای چوبی، کسب جایزه در دومین نوبت این رویداد، قرارگرفتن در جمع سه استاد برگزیدۀ این نمایشگاه در دور سوم و کسب عنوان استاد برگزیده در چهارمین دور این رخداد فرهنگی توانست در نوبتهای بعد این نمایشگاه و جشنواره به عنوان داور حضور یابد، نقش اساتید در تربیت فکری شاگردان خود را نقشی برجسته و حتّی مهمتر نسبت به تربیت فنّی ایشان میداند.
ایشان که خود نزد استاد ویزایی در دانشگاه هنر، فنون معرّق سنتی را آموخته و به تشویق ایشان قدم در این مسیر برداشته است، باورمندی خود به توانایی و استعدادش در این هنر را مرهون تشویق و حمایت بهجا و بهموقع این استاد دانسته و به پیروی از دکتر شریف زاده، استاد را نه واسطهای جهت آموختن حرفه، که واسطهای جهت فهم و عادت به اخلاق و منش صحیح میداند و خود نیز کوشیده است تا همواره در این مسیر گام بردارد.
تفکرات و درونیات
مهران اینانلو هنر را روشی برای بیان روحیات و افکار هنرمند بیان میکند. او کیفیت و مانایی آثار هنری خلق شده را مستلزم حفظ روح انسانی در فرایند خلق، و مهارت لازم در فنون آن هنر به صورت تخصّصی میداند.
اینک آثار مهران اینانلو، سالهاست که توسط مجموعهداران بین المللی خریداری میشود. او که مبدع سبک تفکیک رنگها در معرّق چوب در ایران است، نوستالژی را درونمایۀ بیشتر آثار خود نموده و تاریخ فرهنگی- اجتماعی ایران را در نمودی نوین از هنر چوب، به زیبایی و ظرافت تمام به تصویر میکشد.