ناهید محمدی

به‌قلم: صبا عبداللهی

از «رؤیای» پزشک‌شدن تا «خلق» نقوش چشم‌نواز

ناهید محمدی هنرمند خلّاق و مبدع اجرای نقوش متنوع قالی در بافت گلیم، در سال ۱۳۴۶ در کرمانشاه متولد شده است. او که در تمام طول تحصیل دانش‌آموزی کوشا و مستعد بود، به‌دلیل عشق به پزشکی و به‌دنبال تحقق رؤیای کودکی‌اش، رشته‌ی علوم تجربی را در دوره‌ی دبیرستان انتخاب کرد؛ غافل از آنکه تقدیر مسیر دیگری را برای خدمت ذهن خلّاق و دستان معجزه‌گر او به ‌مردم برگزیده بود.

در دومین سال از مقطع دبیرستان، ناهید که کوچک‌ترین فرزند خانواده و تنها فرزند خانه بود، برای تأمین استقلال مالی خود و کمک به معیشت خانواده تصمیم گرفت تحت آموزش مادرش به گلیم‌بافی روی بیاورد. وی در کمال ناباوری در مدت‌زمان کوتاهی موفق شد تعداد زیادی از گلیم‌های دست‌بافته‌ی خودش را به فروش برساند و با استقبال خریداران و علاقه‌مندان گلیم دورو مواجه شود.

بیزاری از تکرار؛ رمز موفقیت در ابداع

نقوش سنتی گلیم، محدود و برای بافندگان تکراری بود. تکرار نه‌تنها رضایت خاطر ناهید را جلب نمی‌کرد، بلکه باعث خستگی روح پیشتاز و خلّاق او می‌شد. از سوی دیگر، اقبال مردم به فرش به‌دلیل تنوع نقوش و همچنین کمتربودن تقاضای گلیم به‌علت محدودیت در طرح‌ها، او را به‌فکر ابداع روش جدیدی در بافت واداشت.

در آن زمان، چشمگیرترین نقوش گلیم را نقوش محدود «ماهی درهم» و «گل میزاعلی» تشکیل می‌دادند که مرتباً توسط بافندگان تکرار می‌شد. علی‌رغم آنکه بافت نقوش فرش در گلیم به‌دلیل داشتن خطوط عمودی قابل‌اجرا نیست و ابعاد فرش با گلیم اختلاف دارد، ناهید محمدی روشی را ابداع کرد که با به‌کارگرفتن آن، انواع نقوش اسلیمی و نقش‌های متنوع فرش بر روی گلیم بافته می‌شد. او با روش ابداعی خود، برای اولین‌بار نقش قالی تبریز را روی گلیم دورو پیاده کرد و اساتید ممتاز دانشگاه‌های هنر تهران و تبریز را به حیرت واداشت.

نقشی که باعث فراخواندن ناهید محمدی به اداره‌ی صنایع دستی تهران شد

وقتی برای اولین‌بار ناهید بافته‌های ابداعی‌اش را از کردستان برای رقابت به اداره‌ی صنایع دستی تهران فرستاد، کارشناس اداره‌ی صنایع دستی تهران به کردستان تذکر داد که دست‌بافته‌ی ناهید محمدی قالی است و به‌اشتباه در پوشه‌ی گلیم ارسال شده. پس از تأکید اداره‌ی صنایع دستی کردستان بر اینکه اشتباهی صورت نگرفته است، و انکارِ ادامه‌دارِ کارشناس تهران، ناهید برای نمایش گلیم راهی تهران شد.

کارشناس وقت اداره‌ی صنایع و میراث فرهنگی تهران اعتراف کرد که در سی سال خدمت خود چنین چیزی ندیده است و ناهید محمدی را راهنمایی کرد که به‌دلیل ابداعی‌بودن، نقوش گلیم‌هایی را که از آن پس می‌بافد، تا قبل از ثبت‌شدن ارائه نکند و دست‌بافته‌هایش را از گزند کپی‌برداری حفظ کند.

ناهید محمدی روشی را ابداع کرد که با به‌کارگرفتن آن، انواع نقوش اسلیمی و نقش‌های متنوع فرش بر روی گلیم بافته می‌شد. او با روش ابداعی خود، برای اولین‌بار نقش قالی تبریز را روی گلیم دورو پیاده کرد و اساتید ممتاز دانشگاه‌های هنر تهران و تبریز را به حیرت واداشت.

جلب تحسین هنرمندان، از ایران تا فنلاند

ناهید در بافت نقوش نوآورانه تا آنجا پیش رفته که روزانه شانزده ساعت از وقتش را به بافتن اختصاص می‌دهد؛ ضمن آنکه هر نقش را تنها یک مرتبه می‌بافد. وی که تاکنون به‌دلیل کیفیت، ظرافت و خلّاقیت در آثارش مفتخر به دریافت هفت نشان مرغوبیت کالا، ثبت یازده اثرش در وزارت ارشاد و برپاکردن یک‌ماهه‌ی نمایشگاه آثارش در موزه‌ی فرش تهران شده، موفق به جلب توجه مجموعه‌های فاخر هنری در خارج از ایران نیز شده است.

از میان آثار او، دو اثر در سال ۲۰۱۷ میلادی در نمایشگاه میلان ایتالیا حضور پیدا کرد و پس از آن یک اثر او که به‌سفارش استاد میرزایی، از اساتید دانشگاه هنر تبریز، بافته شد، سال گذشته در فنلاند نمایش داده شده و در موزه‌ی این کشور ماندگار شد.